Star

Mehmet Altan

Köylüler manşet oluyor

Dün, bizim gazetelerde de ‘köylüler manşet olmuştu’. Çünkü gıda fiyatları son üç yılda yüzde 83 artmış. Çünkü Dünya Bankası Başkanı Zoellick ‘gıda fiyatları böyle yükselirse 100 milyon insan açlıktan ölür’ demişti.

Çünkü Mısır, Filipinler, Haiti gibi ülkelerde 3 yılda ikiye katlanan gıda fiyatları ayaklanmalara yol açmıştı...

Çünkü Türkiye’de de fırsatçı spekülatörler ‘pirinç krizi’ yaratmıştı...

* * *

Gıdada mevcut durum iyimserlik beklentisine zerre yer bırakmayacak kadar iç karartıcı:

Örneğin, Dünya Gıda ve Tarım Örgütü FAO, bu yıl 36 ülkede toplam tam 1.1 milyar kişinin gıda yardımına muhtaç olacağını daha yeni açıkladı...

Bu ülkeler arasında dünyanın en fakir ülkelerinin yanı sıra Hindistan gibi dünyanın en hızlı büyüyen ülkeleri de yer alıyor.

Üstelik...

Önlem alınmazsa bu rakamın 2025’e kadar 1.5 milyara, 2050’ye kadar da 2 milyara ulaşması bekleniyor.

FAO’nun bir başka araştırmasına göre ise dünyada gıda stokları 1980 seviyesine kadar geriledi.

Bu nedenle Robert Zoellick, Washington’da Dünya Bankası-IMF bahar toplantıları sırasında yaptığı açıklamada, yoksul ülkelerdeki yardıma muhtaç insanlara gıda sağlamak için daha fazla yardım ve küçük çiftçilere destek çağrısında bulunuyor...

Zoellick, ‘taslak analizlere dayanarak, son üç yılda gıda fiyatlarının ikiye katlanmasının geliri düşük ülkelerde 100 milyon insanı açlığa itebileceğini tahmin ediyoruz’ demekte...

Ne yapılabilir?

Hükümetlerden, BM Dünya Gıda Programı’na (WFP) 1 Mayıs’a kadar ihtiyacı olan 500 milyon dolarlık acil yardım taahhütlerini hızla yerine getirmesini isteyen Zoellick, ‘hükümetlerin mümkün olan en kısa sürede verdiği sözlere uyması ve diğerlerinin yeni taahhütlerde bulunmaya başlaması önemli. WFP’nin bu çağrıyı yaptığından beri fiyatlar daha fazla yükseldi, bu yüzden hükümetlerin hızlı hareket etmesi zorunlu’ uyarısını yapıyor...

* * *
Dünyada gıda fiyatlarının böylesine artmasında birçok neden var:

Küresel ısınmanın sonucu oluşan kuraklık fiyat artışının etkin ve sürekli birnedeni... Örneğin dünyanın ikinci büyük tahıl ihracatçı ülkesi olan Avustralya’da süre giden kuraklık fiyat artışında ciddi bir rol oynadı.

Gıda maddeleri ihraç eden ülkeler kendi halkını besleyebilmek için ihracatı sınırlamakta...

Çin ve Hindistan gibi gelişen çok kalabalık ülkelerdeki orta sınıfların beslenme biçimi değişiyor... 100 kalorilik et üretimi için 700 kalorilik hayvan yemi üretiminin gerekli olması sebebiyle, beslenme ádetlerinin değişmesi tahıl talebini patlatmakta...

Aynı nedenle et, süt, balık ve yumurtada da aynı sorun derinleşmekte.

Petrol fiyatlarındaki önlenemez yükseliş de tarım ürünleri fiyatlarını kışkırtmakta...

Mısır olmak üzere gıda maddelerinin biyo-yakıt üretiminde kullanılmaya başlanması, gıda üretiminde hedef kaydırmakta ve fiyatları yükseltmekte...

Şeker kamışından etanol üretilmesi gibi aranışlar ise doğanın ağır tahribatına yol açmakta, örneğin şeker kamışı üretimi için orman alanlarının hızla yok edilmesi iklim değişikliğini hızlandırmakta, küresel ısınmaya yeşil ışık yakmakta...

Gıda fiyatlarındaki yüzde 1 oranındaki artışın, dünyada 16 milyon insanın açlık sebebiyle ölümle karşılaşmasına...

Buğday fiyatlarının kısa bir sürede iki katına çıkmasının 850 milyon insanın aç kalmasına yol açtığı düşünülürse...

Yukarıda sıralanan nedenlerin insan ve toplum üzerindeki yakıcı etkisi daha fazla hissedilir...

* * *

Diğer temel gıda maddelerinde olduğu gibi dünyada pirinçte de bir arz -talep dengesizliği var...

Ama Türkiye’deki mevcut hal bundan kaynaklanmıyor...

Bizde arzı karşılayacak talebe rağmen ‘vurguncular’ suni bir şekilde fiyat yükseltmekte..

Dünkü Referans Gazetesi, spekülatörlerin 400 bin ton pirinci Ramazan’a sakladığını yazıyordu...

Pirincin fiyatı son üç aydaki zamlarla üreticiden market rafına gidene kadar 6 kat arttı. Piyasada yeterli pirincin olmasına rağmen yaratılan kaosun Ramazan’da yaşanacak fiyat artışlarına hazırlık olduğu iddia edilmekteymiş...

Neden Ramazan?

Çünkü ‘Ramazan Ayı’ Ağustos’a denk geliyor, pirinç sezonu ise Eylül ayında başlamakta...

Bu dönemdeki ürün sıkıntısının fiyatları yeniden arttıracağı öne sürülmekte...

Gıda da ithal yasağı olması, spekülatörlerin oynadığı oyunu engelleyememe, pirinçte kriz yaratmakta... Talebi karşılayacak arza rağmen fiyat artışı var ise, bunun başka izahı olamaz...

Hızlıca ithalata gitmekten başka çare yok gibi... Spekülatör ancak ondan anlar...

* * *

Kısacası içerde ve dışarıda ‘köylüleri manşet yapacak’ çok önemli gelişmeler var...

Bu konu hep gündemimdeydi, şimdi ise artık herkesin gündeminde olacak...

Bu iyi midir, kötü müdür, onu hep birlikte yaşayacağız...

Bu yazı 1,089 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.